Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Chełmnie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 maja 2021 r.

Sąd Rejonowy w Chełmnie Wydział III Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

Przewodniczący Sędzia Sławomir Lewandowski

Ławnicy: ----------------------

Protokolant starszy sekretarz sądowy Małgorzata Mazela

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 kwietnia 2021 r. w C.

sprawy z powództwa L. Z.

przeciwko D. Z.

o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego

1.  ustala, że obowiązek alimentacyjny L. Z. wobec D. Z.,

polegający na płaceniu przez L. Z. na rzecz D. Z.

alimentów w wysokości 400 (czterystu) zł. miesięcznie, orzeczonych wyrokiem zaocznym

Sądu Rejonowego w Brodnicy z dnia 23 stycznia 2015 r., wydanym w sprawie o sygnaturze

III RC 117/14 – wygasł z dniem 10 maja 2021 r.

2. oddala powództwo w pozostałej części.

3. kosztami sądowymi w zakresie wydatków obciąża Skarb Państwa.

4. nie obciąża pozwanego obowiązkiem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt III RC 218/19

UZASADNIENIE

W dniu 13 maja 2019 r. L. Z. wniósł do Sądu Rejonowego w Brodnicy pozew o ustalenie wygaśnięcia jego obowiązku alimentacyjnego względem pozwanego D. Z.. Domagał się ustalenia, iż jego obowiązek alimentacyjny względem pozwanego ustalony ostatnio wyrokiem zaocznym Sądu Rejonowego w Brodnicy z dnia
23 stycznia 2015 r., w sprawie o sygn. akt III RC 117/14 wygasł z dniem 13 maja 2019 r.
W uzasadnieniu żądania pozwu wskazał, że jego syn D. Z. ukończył 25 lat i nie uczy się (k. 2, 9).

Postanowieniem Sądu Rejonowego w Brodnicy z dnia 2 grudnia 2019 r. sprawę zgodnie z właściwością miejscową przekazano do rozpoznania i rozstrzygnięcia Sądowi Rejonowemu w Chełmnie III Wydziałowi Rodzinnemu i Nieletnich. Sprawa została zarejestrowana w dniu 23 grudnia 2019 r. pod numerem III RC 218/19 (k. 11, 14)

W odpowiedzi na pozew z dnia 19 marca 2020 r. pozwany wniósł m.in. o oddalenie powództwa w całości. W uzasadnieniu D. Z. wskazał, że od 2016 r. choruje na schizofrenię paranoidalną, choroba utrudnia mu samodzielne funkcjonowanie. Wychował się w (...) Dziecka. Z ojcem nie ma relacji i żadnego wsparcia w rozwiązywaniu codziennych problemów. Od czerwca 2018 r. jest uczestnikiem projektu dla osób chorych i zaburzonych psychicznie realizowanego przez (...) Centrum Pomocy (...) w C..
W ramach projektu mieszka w mieszkaniu wspomaganym w C.. Projekt zostanie zakończony w czerwcu 2020 r. Pozwany podał, że planuje podjąć pracę, ale nie jest pewny czy jego choroba pozwoli mu na aktywność zawodową. Utrzymuje się z renty socjalnej (930 zł), zasiłku pielęgnacyjnego (220 zł), alimentów (400 zł). Od zdiagnozowania choroby
w 2016 r. był trzykrotnie hospitalizowany. Jest pod stałą kontrolą lekarza psychiatry (k. 32 – 34).

Na rozprawie w dniu 19 sierpnia 2020 r. powód wniósł o uchylenie jego obowiązku alimentacyjnego względem syna z dniem 19 sierpnia 2020 r., zaś pozwany nie uznał powództwa i wniósł o jego oddalenie w całości (k. 47).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Sąd Rejonowy w Brodnicy wyrokiem zaocznym z dnia 23 stycznia 2015 r. zasądził od L. Z. na rzecz D. Z. alimenty w kwocie po 400 zł miesięcznie poczynając od dnia 1 października 2014 r. Wówczas D. Z. miał 20 lat. Uczył się w Technikum Informatycznym w R., był w IV klasie maturalnej. Pozwany podnosił, że ojciec się z nim nie kontaktuje, zaś jego matka nie żyje. Mieszkał w bursie Caritasu w B.. Otrzymywał świadczenia z (...) w G.-D. w kwocie 500 zł miesięcznie. Poza tym miał pomoc finansową z MOPS-u w B. w wysokości ok. 90 zł miesięcznie. D. Z. swój miesięczny koszt utrzymania oceniał na kwotę 1.000 zł, na kwotę tę składały się m.in.: opłata za bursę, dojazdy do szkoły, wyżywienie, zakup podręczników, opłata za korepetycje i telefon komórkowy. W tym czasie L. Z. miał 49 lat, pozostawał w pierwszym związku małżeńskim. Był wówczas osobą bezrobotną.

(dowód: akta sprawy III RC 117/14 Sądu Rejonowego w Brodnicy – w załączeniu, przesłuchanie powoda L. Z. – k. 47v)

Obecnie powód L. Z. ma 56 lat. Pracuje zarobkowo w firmie (...) jako pracownik utylizacji i zarabia ok. 1700 – 1800 zł miesięcznie. Taką kwotę otrzymuje po potrąceniu alimentów. Jest to jego jedyny dochód. Powód ponownie ożenił się. Żona powoda jest na emeryturze pomostowej, otrzymuje z tego tytułu ok. 890 zł miesięcznie. Są to jej jedyne dochody. Z obecnego związku (...) posiada dzieci, które są samodzielne. Poza pozwanym nie ma on nikogo na utrzymaniu. Na miesięczne koszty utrzymania domu powoda składają się: ogrzewanie – 290 zł, prąd – 200 zł, woda – 100 zł, podatek od nieruchomości – 25 zł.

(dowód: przesłuchanie powoda L. Z. – k. 47 - 47v)

Pozwany D. Z. ma ukończone 27 lat. Ma wykształcenie średnie, bez zawodu. Ukończył Technikum (...), ale nie zdał egzaminu. Od lipca 2020 r. był na stażu w sklepie komputerowym. Staż ten miał trwać 5 miesięcy. Otrzymywał z tego tytułu wynagrodzenie w wysokości 1050 zł netto miesięcznie. Twierdził, że ma szansę otrzymać pracę w firmie, w której ma staż, lecz wszystko zależy od właściciela firmy. Posiada rodzeństwo – 3 siostry i brata, z którymi ma ograniczony kontakt. Z ojcem nie ma relacji. Przebywał w (...) Dziecka od 3 do 11 roku życia, naprzemiennie w rodzinie zastępczej.
W dzieciństwie przebył wstrząśnienie mózgu. Leczy się psychiatrycznie od 2016 r. z powodu schizofrenii. Przebywał w szpitalu psychiatrycznym w Ś., T. i G.. Ostatni pobyt pozwanego w szpitalu miał miejsce w 2019 r. Jest aktualnie pod opieką (...) w C.. Posiada orzeczenie o stopniu niepełnosprawności: stopień umiarkowany, symbol 02-P. Od czerwca 2018 r. jest uczestnikiem projektu dla osób chorych i zaburzonych psychicznie realizowanego przez (...) Centrum Pomocy (...) w C.. W ramach projektu mieszka w mieszkaniu wspomaganym
w C.. Mieszka ze współlokatorką. Miesięczny koszt utrzymania pozwany ocenił na kwotę 1.250 zł, na kwotę tę składają się następujące pozycje: wyżywienie – 450 zł (przy czym w czasie trwania projektu, w którym uczestniczy pozwany część posiłków – w tym obiady spożywa w Dziennym Centrum (...)); mieszkanie wspomagane – 150 zł; chemia i środki czystości – 50 zł; leki – 50 zł; telefon komórkowy i inne abonamenty – 230 zł; kredyt – 220 zł; odzież, bielizna, obuwie – 100 zł. D. Z. utrzymuje się z renty socjalnej
w wysokości 935 zł miesięcznie, zasiłku pielęgnacyjnego w kwocie 220 zł miesięcznie oraz alimentów od ojca w wysokości 400 zł miesięcznie. Jest pod kontrolą psychiatry. Pozwany jest kawalerem, nie ma dzieci.

(dowód: kserokopia orzeczenia o stopniu niepełnosprawności – k. 35 – 35v; kserokopia decyzji o przyznaniu renty socjalnej – k. 36; zaświadczenie o uczestnictwie w projekcie dla osób chorych i zaburzonych psychicznie realizowanego przez (...) Centrum Pomocy (...) w C. – k. 38; przesłuchanie pozwanego D. Z. – k. 47v; opinia sądowo – psychiatryczna – k. 65v)

W opinii sądowo – psychiatrycznej złożonej w dniu 15 stycznia 2021 r. biegła lekarz sądowy z dziedziny psychiatrii dr n. med. M. J. na podstawie analizy akt, dokumentacji medycznej i jednorazowego badania psychiatrycznego stwierdziła
u opiniowanego D. Z. schizofrenię paranoidalną w okresie remisji ostrych objawów psychotycznych. Wskazała, że ww. leczy się psychiatrycznie od 16 roku życia, był hospitalizowany w szpitalach psychiatrycznych, ma orzeczony stopień niepełnosprawności oraz przyznany zasiłek pielęgnacyjny. Zdaniem biegłej oznacza to, że nie jest on zdolny do pracy na otwartym rynku. Opiniowany wymaga systematycznego przyjmowania leków zarówno w tabletkach (codziennie), jak i w iniekcjach (co dwa tygodnie), co wiąże się
z przerwami w pracy. Biegła twierdziła, że aktualny stan zdrowia D. Z. umożliwia wykonywanie przez niego pracy zarobkowej, ale tylko do pracy jedynie
w warunkach pracy chronionej, gdzie jest skrócony czas pracy, dodatkowa przerwa, dodatkowy urlop wypoczynkowy, prawo do korzystania ze zwolnień od pracy.

(dowód: opinia sądowo – psychiatryczna – k. 65 - 66)

Powiatowy Urząd Pracy w C. w okresie od 1 lipca 2019 r.
do dnia 25 sierpnia 2020 r. nie dysponował ofertami pracy dla osób z wykształceniem średnim informatycznym, natomiast Urząd ten dysponował pięćdziesiąt dwiema ofertami pracy dla osób nieposiadających kwalifikacji zawodowych ze stawką miesięczną od 2600 zł brutto do 3600 zł brutto oraz godzinową 17 zł brutto.

(dowód: pismo z Powiatowego Urzędu Pracy w C. z dnia 25 sierpnia 2020 r.

– k. 51 – 53v)

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie dokumentów przedstawionych przez strony do akt postępowania, a także dowodów uzyskanych na wezwanie Sądu, wyżej szczegółowo opisanych, którym przyznał w całej rozciągłości walor wiarygodności, podobnie jak dowodom w postaci przesłuchania w charakterze strony powodowej L. Z. /k. 47 - 47v/ oraz w charakterze pozwanego D. Z. /k. 47v/. Nieścisłości wynikające z powyższych zeznań złożonych przez strony Sąd weryfikował w oparciu
o przedłożone dokumenty, a informacje z tych dokumentów wypływające Sąd uznawał
za udowodnione.

Sąd również przy ustalaniu stanu faktycznego sprawy przeprowadził dowód
z akt postępowania o alimenty toczącego się przed Sądem Rejonowym w Brodnicy
III Wydziałem Rodzinnym i Nieletnich pod sygnaturą III RC 117/14.

Za miarodajną dla rozstrzygnięcia Sąd uznał także opinie biegłego, bowiem sporządzona została ona przez lekarza specjalistę w swojej dziedzinie, po przeprowadzeniu badania pozwanego oraz zapoznaniu się z ujawnioną dokumentacją medyczną, zgodnie
z niekwestionowaną fachową wiedzą biegłej i jej doświadczeniem zawodowym. Opinia biegłej była jasna, pełna i zupełna, a jej wnioski są logiczną konsekwencją przeprowadzonego badania i analizy dokumentacji medycznej.

Sąd zważył, co następuje:

Merytoryczną podstawę rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy stanowią przepisy
art. 138 k. r. o. w zw. z art.133 § 1 i § 3 k. r. o. i art.135 § 1 k. r. o.

Zgodnie z art. 138 k. r. o. w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. „Zmiana stosunków” musi dotyczyć możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji oraz usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego dziecka. Ustalenie zmiany następuje przez porównanie stosunków obecnych z warunkami i okolicznościami uprzednio istniejącymi (uzasadnienie tezy VII uchwały SN z 16.12.1987 r. OSN CAP 1988r. nr 4 poz. 42).

Przepis art. 133 § 1 k. r. o. stanowi: „Rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania
i wychowania”.

Jednakże rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się (art. 133 § 3 k. r. o.).

Sąd Najwyższy w uzasadnieniu tezy V uchwały z dnia 16.12.1987 r.- wytyczne
w zakresie wykładni prawa i praktyki sądowej w sprawach o alimenty (OSN CAP 1988, nr 4, poz. 42) podniósł, iż szczególne unormowanie obowiązku alimentacyjnego rodziców polega na tym, że obowiązek rodziców dostarczania środków utrzymania i wychowania trwa dopóty, dopóki dziecko nie zdobędzie, stosownie do swoich uzdolnień i predyspozycji kwalifikacji zawodowych, czyli do chwili usamodzielnienia się, i to niezależnie od osiągniętego wieku.

Zakres świadczeń alimentacyjnych stosownie do art. 135 § 1 k. r. o. jest podwójnie uzależniony - z jednej strony zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, z drugiej strony od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Usprawiedliwione potrzeby uprawnionego powinny być zaspokojone w takim zakresie, w jakim pozwalają na to możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego.

Powyższe uregulowania prawne należy odnieść do ustalonego stanu faktycznego.

Zmiana stosunków po stronie pozwanego polega na tym, że w dacie wydawania przez Sąd Rejonowy w Brodnicy wyroku pozwany D. Z. miał 20 lat. Uczył się w Technikum Informatycznym w R., był w IV klasie maturalnej. Obecnie ma ukończone 27 lat. Ma średnie wykształcenie, bez zawodu. Posiada orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, ustalony stopień niepełnosprawności datuje się od 4 lipca 2016 r. Ma przyznaną rentę socjalną oraz zasiłek pielęgnacyjny. Leczy się psychiatrycznie od 2016 r.
z powodu schizofrenii. Przebywał w szpitalu psychiatrycznym w Ś., T., G.. Ostatni pobyt pozwanego w szpitalu miał miejsce w 2019 r. Jest aktualnie pod opieką (...) w C..

Zadaniem Sądu było ustalenie jaki wpływ ma ustalony stan zdrowia psychicznego pozwanego na możliwość podjęcia przez niego pracy zarobkowej.

W opinii sądowo - psychiatrycznej biegła stwierdziła u opiniowanego D. Z. schizofrenię paranoidalną w okresie remisji ostrych objawów psychotycznych. Podała, że aktualny stan zdrowia umożliwia wykonywanie przez niego pracy zarobkowej, ale tylko do pracy w warunkach pracy chronionej, gdzie jest skrócony czas pracy, dodatkowa przerwa, dodatkowy urlop wypoczynkowy, prawo do korzystania ze zwolnień od pracy.

Istotne jest, że pozwany posiada określone umiejętności w zakresie informatyki. Podejmował pracę zarobkową w ramach staży, gdzie wykonywał prace ogólno informatyczne. Na stażu zarabiał około 1050 złotych netto miesięcznie. D. Z. określił koszty swojego utrzymania na kwotę 1250 złotych miesięcznie i zdaniem Sądu jest on w stanie – przy uwzględnieniu powyższych rozważań – osiągać dochody umożliwiające pokrycie kosztów swojego utrzymania, podejmując pracę zarobkową zgodnie z posiadanym wykształceniem i umiejętnościami. Należy przy tym podkreślić, iż wykonywanie pracy w zawodzie, który posiada pozwany, nie musi odbywać się poprzez jej stałe wykonywanie na terenie zakładu pracy, w którym pozwany byłby zatrudniony, i nie jest często konieczna ciągła obecność takiego pracownika na terenie takiego zakładu. Świadczenie takiej pracy – w ocenie Sądu – mogłaby polegać – w znaczącej części – na wykonywaniu jej w formie pracy zdalnej n. p. z lokalu mieszkalnego, w którym pozwany zamieszkuje. Taka forma wykonywania pracy – popularna wśród informatyków – spełniałaby wymogi szczególnych warunków pracy, wynikających ze sporządzonej w niniejszej sprawie opinii sądowo – psychiatrycznej.

Wobec powyższego Sąd Rejonowy uznał, iż pozwany D. Z. posiada zdolność samodzielnego utrzymania się, co stanowi podstawę do ustalenia wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego. Tym samym zbędna jest ocena zmiany sytuacji po stronie powoda. Powód L. Z. domagał się orzeczenia ustalenia wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego z dniem 19 sierpnia 2020 r., jednak Sąd uznając, iż obowiązek alimentacyjny powoda względem pozwanego wygasł z dniem 10 maja 2021 r., w pozostałym zakresie – na mocy art. 133 § 3 k. r. o. a contrario powództwo oddalił. Materiał dowodowy nie dostarczył bowiem przesłanek, by przyjąć, że obowiązek alimentacyjny powoda względem pozwanego ustał z dniem 19 sierpnia 2020 r. Dopiero zebrane w sprawie dowody pozwoliły ustalić, że obowiązek alimentacyjny L. Z. względem D. Z. w wysokości po 400 złotych miesięcznie, ustalony wyrokiem zaocznym Sądu Rejonowego w Brodnicy z dnia 23 stycznia 2015 r. w sprawie o sygn. akt III RC 117/14, ustał z dniem wydania wyroku w niniejszej sprawie, czyli z dniem 10 maja 2021 r.

Mając na względzie, iż w niniejszej sprawie strona pozwana jest z mocy prawa zwolniona od kosztów sądowych (art. 96 ust. 1 pkt 2 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach w sprawach cywilnych - t. j. Dz. U. z 2020 r., poz. 755), zaś – ze względu na wynik postępowania – brak jest podstaw do obciążania kosztami sądowymi powoda - Sąd kosztami sądowymi w niniejszej sprawie obciążył Skarb Państwa.

Uwzględniając sytuacją majątkową pozwanego – na mocy art. 102 k. p. c. – Sąd odstąpił od obciążania go obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz powoda, o czym orzeczono w punkcie 4 wyroku.