Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Chełmnie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 05 października 2022 r.

Sąd Rejonowy w Chełmnie Wydział III Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

Przewodniczący Sędzia Sławomir Lewandowski

Ławnicy: ----------------------

Protokolant starszy sekretarz sądowy Barbara Kotula

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 07 września 2022 r. w C.

- sprawy z powództwa P. S.

przeciwko P. R. (1)

o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego,

- sprawy z powództwa wzajemnego P. R. (1)

przeciwko P. S.

o podwyższenie alimentów,

1. ustala, że obowiązek alimentacyjny P. S. wobec P. R. (1), polegający

na płaceniu przez P. S., noszącego poprzednio nazwisko (...), na rzecz

P. R. (1) alimentów w wysokości 500 (pięciuset) złotych miesięcznie,

ustalonych ugodą sądową zawartą w dniu 17 listopada 2008 roku, w sprawie o sygnaturze

III RC 234/08 Sądu Rejonowego w Chełmnie – wygasł z dniem 01 października 2022 r.

2. oddala powództwo wzajemne P. R. (1) przeciwko P. S. o

podwyższenie alimentów w całości.

3. nie obciąża pozwanego P. R. (1) obowiązkiem zwrotu kosztów procesu.

4. kosztami sądowymi w sprawie z powództwa wzajemnego P. R. (1)

przeciwko P. S. o podwyższenie alimentów obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt III RC 18/22

UZASADNIENIE

Powód (pozwany wzajemny) P. S. (poprzednio R.) wniósł o uchylenie obowiązku alimentacyjnego wobec pozwanego P. R. (1) w kwocie 500,00 zł miesięcznie poczynając od dnia 1 października 2021 r. Ponadto powód (pozwany wzajemny) złożył wniosek o zabezpieczenie powództwa poprzez zawieszenie obowiązku alimentacyjnego na czas trwania procesu. W uzasadnieniu pozwu podał, że jego syn P. R. (1) w tym roku kończy 20 lat, jest absolwentem szkoły w C. i posiada wyuczony zawód ślusarza. Rozpoczął również pracę zarobkową. W ocenie P. S. ustały przesłanki do dalszego alimentowania pozwanego. Jest to tym bardziej uzasadnione, że jego sytuacja materialna nie jest najlepsza, posiada on na utrzymaniu dwoje małoletnich dzieci oraz żonę, która nie pracuje. Powód wskazał, że ma interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia, formalnie nadal jest zobowiązany do przekazywania alimentów. Jednocześnie podniósł, że brak zabezpieczenia naraża go na straty, ponieważ zgodnie z wyrokiem wykonuje swój obowiązek, pomimo braku podstaw faktycznych. W ocenie powoda powództwo jest uprawdopodobnione i zasługuje na uwzględnienie (k. 2 – 5 akt).

Pozwany (powód wzajemny) P. R. (1) w odpowiedzi na pozew domagał się oddalenia powództwa o uchylenie alimentów. Jednocześnie wystąpił z powództwem
o podwyższenie alimentów od P. S. na jego rzecz do kwoty 800,00 zł miesięcznie oraz wniósł o zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów postępowania, w tym ewentualnych kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu swojego stanowiska podniósł m.in.,
że faktem jest wskazany przez powoda nałożony na niego obowiązek alimentacyjny
i pokrewieństwo stron. Przez cały okres alimentacji mimo oczywistego spadku wartości pieniądza i wzrostu potrzeb uprawnionego ani razu nie został złożony żaden pozew
o podwyższenie wysokości świadczenia alimentacyjnego. Pozwany wskazał, że powód praktycznie nie utrzymywał z nim kontaktu, jak i nie otrzymywał od niego prezentów zwyczajowo przyjętych. Poza znikomym wkładem w postaci alimentów jego rola jako ojca była żadna. Powód nie pierwszy raz usiłuje uchylić ciążący na nim obowiązek alimentacyjny, poprzednia próba zakończyła się jego niepowodzeniem w 2011 r. Pozwany twierdził, że P. S. od lat zamieszkuje i pracuje na terytorium Niemiec, a fakt ten cały czas świadomie skrywał. Istnieją uzasadnione obawy, by sądzić, że uzyskał tam świadczenie K., którego ani pozwany, ani jego matka nie otrzymali. P. R. (1) podniósł, że nie jest
w stanie utrzymać się samodzielnie i mimo faktu otrzymywania dochodu i osiągnięcia pełnoletności brak jest przesłanek do ustania alimentacji. W związku z faktem, że jego działania mają na celu poszerzenie zakresu umiejętności i pogłębianie wiedzy, by docelowo usamodzielnić się wzrosły znacząco jego potrzeby. P. R. (1) podał, że aktualnie np. jest w trakcie kursu na prawo jazdy celem podniesienia kwalifikacji zawodowych i poszerzenia spektrum ofert pracy. Ostatnio w związku z tym stało się konieczne wykupienie dodatkowych godzin jazdy. Zaznaczył, że w dalszym ciągu ma zamiar edukować się i poprzez dalsze kursy zwiększać swoją konkurencyjność jako pracownika. Istotnym faktem jest, iż cierpi
na leukopenię i niezbędna w tym zakresie jest kuracja farmakologiczna i wizyty lekarskie,
co wiąże się z dodatkowymi wydatkami. Dodał także, że aktualnie zamieszkuje wspólnie
z matką, co zmniejsza koszty utrzymania, pozwala mu kosztem wyrzeczeń na gromadzenie skromnych oszczędności, by w przyszłości nabyć samochód oraz podstawowe umeblowanie
do lokalu, który będzie wynajmował, jak i pozwoli opłacić kaucję. Pozwany twierdził, że są przesłanki do tego, aby twierdzić, iż własny lokal stanie się w niedługim czasie koniecznością, bowiem wynika to z rozmów z matką (k. 13 – 13v akt).

Postanowieniem z dnia 19 kwietnia 2022 r. Sąd Rejonowy w Chełmnie oddalił wniosek powoda P. S. o udzielenie zabezpieczenia powództwa przez zawieszenie obowiązku alimentacyjnego powoda P. S. wobec P. R. (1) (k. 21 akt).

Do zamknięcia rozprawy stanowiska zajęte przez strony postępowania w sprawie nie uległy zmianie (protokół rozprawy z dnia 7 września 2022 r. – k. 80 – 80v akt).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W ugodzie zawartej przed Sądem Rejonowym w Chełmnie w dniu 17 listopada 2008 r. P. S. (poprzednio R.) zobowiązał się płacić tytułem alimentów na rzecz małoletniego wówczas P. R. (1) kwotę 500,00 zł miesięcznie. Postanowieniem
z dnia 17 listopada 2008 r. wydanym w sprawie III RC 234/08 Sąd Rejonowy w Chełmnie umorzył postępowanie oraz kosztami sądowymi obciążył Skarb Państwa.

(dowód: ugoda sądowa zawarta w sprawie III RC 234/08 - k. 12 – 12v z załączonych akt o sygn. III RC 234/08, postanowienie w sprawie III RC 234/08 – k. 13 z załączonych akt
o sygn. III RC 234/08)

Wyrokiem z 21 grudnia 2011 r. w sprawie sygn. akt I C 525/11 Sąd Okręgowy w Toruniu rozwiązał przez rozwód małżeństwo rodziców P. R. (1) oraz alimenty ustalone ugodą zawartą przed Sądem Rejonowym w Chełmnie w dniu 17 listopada 2008 r. w sprawie III RC 234/08 wynoszące 500,00 zł miesięcznie pozostawił w dotychczasowej wysokości. Na skutek apelacji P. S. (poprzednio R.) od wyroku Sądu Okręgowego w Toruniu z 21 grudnia 2011 r. wydanego w sprawie o sygn. akt I C 525/11 Sąd Apelacyjny w Gdańsku wyrokiem z dnia 19 kwietnia 2012 r. wydanym w sprawie sygn. akt V ACa 368/12 oddalił apelację oraz zasądził od P. S. na rzecz W. R. kwotę 270,00 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

(dowód: wyrok w sprawie I C 525/11 - k. 170 – 170v z załączonych akt o sygn. I C 525/11, wyrok w sprawie V ACa 368/12 – k. 206 z załączonych akt o sygn. I C 525/11)

P. R. (1) ma obecnie 20 lat, zamieszkuje wspólnie z matką W. R. w C.. Jest zatrudniony w (...) Sp. z o.o. od dnia 1 września 2021 r.
do dnia 30 listopada 2022 r. na podstawie umowy o pracą zawartej na czas określony
na stanowisku ślusarz. Przeciętne wynagrodzenie z jednego miesiąca wynosi 2464,08 zł netto. W roku szkolnym 2021/2022 jest słuchaczem Liceum Ogólnokształcącego dla Dorosłych (...) w Ś., semestru czwartego. Nauka w Liceum Ogólnokształcącym trwa osiem semestrów. Przewidywany czas ukończenia nauki przez P. R. (1) przypada
na sierpień 2024 r. Zajęcia odbywają się tam w trybie zaocznym, przez dwa weekendy
w miesiącu, od soboty do niedzieli. P. R. (1) nie jest żonaty, nie ma dzieci. W dniu
18 września 2008 r. P. S. umową darowizny zawartej w formie aktu notarialnego darował swemu małoletniemu wówczas synowi P. R. (1) cały swój udział wynoszący połowę w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego numer (...), obejmującego dwa pokoje, kuchnię, przedpokój, łazienkę z WC – o łącznej powierzchni użytkowej 59,13 m ². Lokal ten usytuowany jest w budynku wielomieszkaniowym numer (...)
na pierwszym piętrze, w C. przy ul. (...) II. Następnie 20 lipca 2021 r. P. R. (1) umową darowizny zawartej w formie aktu notarialnego darował swojej matce W. R. należny mu udział ½ części we własności lokalu mieszkalnego numer (...) położonego na pierwszym piętrze w budynku numer (...) w C. na osiedlu (...) II o powierzchni użytkowej wraz z przynależnościami wynoszącej 74,98 m2 objętego księgą wieczystą Kw (...) wraz z prawami związanymi z jego własnością
a W. R. oświadczyła, że darowiznę tę przyjmuje oraz, że nabycia dokonuje będąc stanu wolnego. Pozwany uważa, że ma złe relacje z matką i konkubentem matki, który zamieszkał z nimi w 2016 r. Podniósł, że zamierza wytoczyć przeciwko matce sprawę
o znęcanie psychiczne. Na wskazane przez pozwanego zobowiązania i stałe wydatki składają się:

- 80,00 zł czesne za szkołę,

- 66,00 zł dojazd do szkoły,

- 45,00 zł stomatolog,

- 40,00 zł fryzjer,

- 60,00 zł doładowanie telefonu,

- 100,00 zł lekarstwa,

- 100,00 zł kosmetyki,

- 300,00 zł ubrania,

- 100,00 zł dojazd do pracy,

- 1000,00 zł opłaty eksploatacyjne mieszkania,

- 700,00 zł żywność,

łącznie kwota 2591,00 zł miesięcznie.

P. R. (1) zaznaczył, że w powyższym zestawieniu brak jest wykazanych wydatków, które nie pojawiają się cyklicznie, jak np. opłacenie kursu prawa jazdy, wykupienie dodatkowych godzin jazdy czy innych kosztów z tym związanych oraz wszystkich wydatków związanych z niezbędnym leczeniem (pozwany cierpi na leukopenię). Otrzymywane alimenty w kwocie 500,00 zł przekazuje on swojej matce tytułem partycypacji w kosztach utrzymania lokalu mieszkalnego i wyżywienia. P. R. (1) uważa, że jego matka dąży to tego, by jak najszybciej wyprowadził się z domu rodzinnego. Pozwany uczestniczy w terapii poznawczo – behawioralnej mającej na celu poprawę jego funkcjonowania emocjonalnego oraz poznawczego (w zakresie samooceny i stylu wyjaśniania przyczyn zdarzeń). Jego trudności
są związane głównie ze złożoną sytuacją rodzinną i brakiem wspierających, bliskich relacji
z osobami znaczącymi, głównie z matką. Spotkania odbywają się w (...). Są odpłatne, koszt jednorazowej wizyty wynosi 100,00 zł.

(dowód: zaświadczenie (...) Sp. z o.o. z 18 marca 2022 r. – k. 15; zaświadczenie nr (...) z 14 marca 2022 r. wystawione przez Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych (...) w Ś. – k. 16; faktura nr (...) z 22 stycznia 2021 r. – k. 16a, karta informacyjna leczenia szpitalnego z 6 marca 2018 r. – k. 17 – 17v; harmonogram wpłat
na rachunek Liceum Ogólnokształcącego dla Dorosłych (...) w Ś. – k. 18 – 19; informacja pedagoga, psychoterapeuty (...) z 11 maja 2022 r. – k. 34; wydruk Centrum (...) – k. 44 – 46; kserokopia wypisu aktu notarialnego rep. A numer (...) – k. 55 – 56v; wydruk zrzutu ekranu – k. 58; przesłuchanie P. R. (1) – k. 60; wydruk księgi wieczystej nr (...) – k. 65 – 75; wypis aktu notarialnego rep. A numer (...) – k. 78 – 79v)

P. S. (poprzednio R.) ma ukończone 47 lat. Zmiana nazwiska P. R. (2) na nazwisko (...) nastąpiła decyzją Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego
w C. z 25 listopada 2015 r. Powód (pozwany wzajemny) od 2015 r. mieszka w B. i prowadzi działalność na podstawie tzw. samozatrudnienia, wykonuje prace budowlane.
W okresie od stycznia do kwietnia 2022 r. jego dochód wyniósł 9948,72 euro. Przeciętny miesięczny dochód (przed opodatkowaniem) powoda wynosi 2487,18 euro, a po uwzględnieniu składek socjalnych w wysokości 370,00 euro wynosi 2117,18 euro. Żona P. S. nie uzyskuje dochodów ze względu na opiekę nad ich wspólnymi dziećmi w wieku 3 i 5 lat. Na zobowiązania i stałe wydatki P. S. składają się:

- 1100,00 euro – wyżywienie na 4 osoby,

- 663,23 euro – czynsz za mieszkanie,

- 111,00 euro - alimenty,

- 72,00 euro – zaliczka na energię,

- 63,42 euro – bilet miesięczny na komunikację miejską,

- 55,08 euro – abonament TV – Radiowy (kwartalnie),

- 50,00 euro – doładowanie telefonu,

- 39,95 euro – abonament za Internet,

- 19,60 euro – koszty prowadzenia konta bankowego (kwartalnie).

SUMA: 2174,28 euro.

Po opłaceniu wszystkich stałych wydatków kwota, która pozostaje (ok. 380,00 euro) jest przeznaczana na ubrania, obuwie wg potrzeb całej rodziny oraz potrzebne środki higieniczne. P. S. nie posiada żadnego majątku, nieruchomości oraz samochodu. Do miejsca wykonywania pracy jeździ transportem publicznym. Powód poza wynagrodzeniem otrzymuje również świadczenie rodzinne na dwoje dzieci (K.) w kwocie 438,00 euro miesięcznie.

Oprócz pozwanego P. R. (1) i dzieci z aktualnego małżeństwa P. S. nie mam innych dzieci. W B. powód wynajmuje mieszkanie. W 2011 r. kiedy były zasądzone alimenty na rzecz pozwanego miał trudną sytuację, zmieniał często miejsca pobytu. Zostawił cały swój dobytek byłej żonie i synowi. P. S. oprócz regulowania alimentów przelewał również dodatkowe pieniądze na wyprawkę do szkoły, z okazji świąt czy urodzin pozwanego.

(dowód: kserokopia decyzji o zmianie nazwiska z 25 listopada 2015 r. – k. 6; kserokopia zaświadczenia o dochodach P. S. – k. 43; wydruki przelewów z rachunku P. S. – k. 47 – 54; przesłuchanie P. S. – k. 59v – 60)

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie dokumentów przedstawionych przez strony do akt postępowania, a także dowodów uzyskanych na wezwanie Sądu, wyżej szczegółowo opisanych, którym przyznał w całej rozciągłości walor wiarygodności, podobnie jak dowodom w postaci przesłuchania powoda (pozwanego wzajemnego) P. S. /k. 59v – 60/ i pozwanego (powoda wzajemnego) P. R. (1) /k. 60/. Nieścisłości wynikające z powyższych zeznań złożonych przez strony Sąd weryfikował w oparciu
o przedłożone dokumenty, a informacje z tych dokumentów wypływające Sąd uznawał
za udowodnione.

Sąd dokonał także ustaleń stanu faktycznego w oparciu o akta sprawy prowadzonej przed Sądem Rejonowym w Chełmnie III Wydziałem Rodzinnym i Nieletnich o sygnaturze III RC 234/08, z których to akt sprawy Sąd dopuścił w niniejszej sprawie dowód.

Sąd również przy ustalaniu stanu faktycznego sprawy przeprowadził dowód
z akt postępowania o rozwód toczącego się przed Sądem Okręgowym
w T. I Wydziałem Cywilnym pod sygnaturą I C 525/11.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 138 k.r.o. w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Jednym ze szczególnych przykładów zmiany stosunków w rozumieniu art. 138 k.r.o. jest wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego wobec dziecka wskutek osiągnięcia przezeń samodzielności ekonomicznej w takim wymiarze,
że może ono samodzielnie zaspokajać swoje potrzeby. Zdolność dziecka do samodzielnego utrzymywania się jest kryterium decydującym o wygaśnięciu obowiązku alimentacyjnego rodziców (por. komentarz do art. 138 k.r.o., Marek Andrzejewski, Lex 2013).

Podnieść należy, że w czasie orzekania w sprawie o rozwód w 2011 r. P. R. (1)

był małoletni, pozostawał pod bieżącą pieczą matki. Konieczność tego obowiązku była wówczas oczywista i zasadna, a alimenty ustalono na kwotę 500,00 zł miesięcznie. Niemniej jednak, sytuacja życiowa i możliwości zarobkowe stron od tego czasu znacząco zmieniły się.

Obecnie P. R. (1) jest już pełnoletni, kontynuuje naukę w systemie niestacjonarnym oraz pracuje na stanowisku ślusarza w (...) Sp. z o.o. Z tytułu zatrudnienia otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 2464,08 zł netto miesięcznie.

Natomiast P. S. od 2015 r. mieszka w B. i prowadzi działalność na podstawie tzw. samozatrudnienia z wynagrodzeniem w wysokości 2117,18 euro miesięcznie. Żona P. S. nie uzyskuje dochodów ze względu na opiekę nad ich wspólnymi dziećmi w wieku 3 i 5 lat. Oprócz pozwanego P. R. (1) i dzieci z aktualnego małżeństwa P. S. nie mam innych dzieci na utrzymaniu.

Orzekając w niniejszej sprawie, Sąd doszedł do przekonania, że powództwo wzajemne o podwyższenie alimentów nie zasługiwało na uwzględnienie. Przeprowadzone postępowanie dowodowe w sprawie wykazało bowiem, że zaszły okoliczności do uchylenia obowiązku alimentacyjnego P. S. wobec P. R. (1).

Sąd ocenił, że P. R. (1) jest już w stanie utrzymać się samodzielnie. Podnieść bowiem należy, że pozwany (powód wzajemny) kontynuuje naukę w systemie niestacjonarnym, nie wyłączającym możliwości wykonywania przez niego pracy zarobkowej. P. R. (1) ma obecnie 20 lat, jest pełnoletni, od 1 września 2021 r. pracuje i osiąga
z tego tytułu dochody, nie ma nikogo na utrzymaniu. Powyższe ustalenia uzasadniają twierdzenie, że pozwany jest w stanie obecnie utrzymać się samodzielnie, tym bardziej, że
w obecnych realiach rynku pracy, pozwany przy dołożeniu należytej staranności
i zaangażowania może uzyskać dochód na poziomie znacznie przewyższającym minimalne wynagrodzenie wynoszące 3010,00 zł brutto miesięcznie, co pozwoliłoby pozwanemu
na uzyskanie satysfakcjonujących go dochodów, tym bardziej, że jako osoba młoda, zdrowa
i bez zobowiązań rodzinnych, może w pełni zaangażować się w obowiązki zawodowe.

Istotą obowiązku alimentacyjnego jest wspomożenie osoby uprawnionej do momentu osiągnięcia przez nią samodzielności. Obowiązek ten nie jest ograniczony przez żaden sztywny termin, a w szczególności przez termin dojścia przez alimentowanego do pełnoletności. Nie jest także związany ze stopniem wykształcenia w tym sensie, że nie ustaje z chwilą osiągnięcia przez alimentowanego określonego stopnia podstawowego lub średniego wykształcenia. Jedyną miarodajną okolicznością, od której zależy trwanie bądź ustanie tego obowiązku jest to, czy dziecko może utrzymać się samodzielnie, przy czym przyjmuje się, że nie można tego oczekiwać od dziecka małoletniego (por. wyrok SN z 14 listopada 1997 r., sygn. akt III CKN 217/97).

Niewątpliwie, w ocenie Sądu obecnie pozwany (powód wzajemny) osiągnął samodzielność, uzyskuje dochody pozwalające mu na zabezpieczenie własnych potrzeb życiowych, co stanowi o zasadności powództwa o uchylenie obowiązku alimentacyjnego. Natomiast dalsze pozostawienie obowiązku alimentacyjnego doprowadziłoby do pokrzywdzenia strony powodowej (pozwanego wzajemnego). Jasnym bowiem jest, iż P. R. (1) ma możliwości zarobkowe.

Zauważyć nadto należy, iż P. R. (1) traktuje obowiązek alimentacyjny jego ojca jako swoisty sposób zbierania kapitału na przyszłość (k. 13v akt). W powyższych okolicznościach nie można zdaniem Sądu traktować P. R. (1) jako osoby nieusamodzielnionej, wymagającej dalszej pomocy finansowej jego ojca. Jakkolwiek nie można odmówić racji i chęci rozwijania się zawodowo P. R. (1), jednak winien to robić w ramach własnych możliwości finansowych.

Biorąc pod uwagę powyższe rozważania, na podstawie art. 138 k.r.o. Sąd oddalił powództwo o podwyższenie alimentów i ustalił, że obowiązek alimentacyjny P. S. wobec P. R. (1), polegający na płaceniu przez P. S., noszącego poprzednio nazwisko (...), na rzecz P. R. (1) alimentów w wysokości 500 (pięciuset) złotych miesięcznie, ustalonych ugodą sądową zawartą w dniu 17 listopada 2008 roku, w sprawie o sygnaturze III RC 234/08 Sądu Rejonowego w Chełmnie – wygasł
z dniem 01 października 2021 r. (pkt 1 i 2 wyroku, postanowienie Sądu Rejonowego w Chełmnie z dnia 08 listopada 2022 r., wydane w sprawie o sygnaturze III RC 18/22).

Na podstawie art. 102 k. p. c., Sąd nie obciążył pozwanego P. R. (1) obowiązkiem zwrotu kosztów procesu, zaś kosztami w sprawie z powództwa wzajemnego P. R. (1) przeciwko P. S. o podwyższenie alimentów obciążył Skarb Państwa (pkt 3 i 4 wyroku). Sąd uznał, że zarówno charakter tej sprawy jak i aktualne dochody P. R. (1) nie pozwalają mu na uiszczenie tych kosztów bez uszczerbku dla siebie i swojego utrzymania.