Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Chełmnie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 03 lutego 2021 roku

Sąd Rejonowy w Chełmnie Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Julita Preis

Protokolant: sekr. sąd. Karolina Madajczyk

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 stycznia 2021 roku w C.

sprawy z powództwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko Ż. C.

o zapłatę

orzeka:

I.  Zasądza od pozwanej Ż. C. na rzecz powoda (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.:

- kwotę 5879,04 zł (pięć tysięcy osiemset siedemdziesiąt dziewięć złotych cztery grosze) z odsetkami umownymi w stosunku rocznym w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie na podstawie art. 481 § 2 ¹ kc, od dnia 16 lipca 2020 r. do dnia 03 lutego 2021 r.

- kwotę 746,22 zł (siedemset czterdzieści sześć złotych dwadzieścia dwa grosze).

II.  Oddala powództwo w pozostałej części.

III.  Zasądzone w pkt. I wyroku kwoty wraz z odsetkami w kwocie 366,21 zł (trzysta sześćdziesiąt sześć złotych dwadzieścia jeden groszy) rozkłada na 47 (czterdzieści siedem) rat miesięcznych, przy czym 46 (czterdzieści sześć) rat po 150,00 zł (sto pięćdziesiąt złotych) każda, a ostatnia rata w kwocie 91,47 zł (dziewięćdziesiąt jeden złotych czterdzieści siedem groszy), płatnych do 20-go dnia miesiąca kalendarzowego poczynając od miesiąca następującego po tym, w którym wyrok się uprawomocni, z odsetkami umownymi w stosunku rocznym w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie w płatności początkowych 40 rat, z tym zastrzeżeniem, że nieuiszczenie kwoty odpowiadającej sumie dwóch rat w terminie spowoduje natychmiastową wymagalność pozostałej części należności.

IV.  Zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 1917,05 zł (jeden tysiąc dziewięćset siedemnaście złotych pięć groszy) z tytułu kosztów procesu.

UZASADNIENIE pkt II i IV

wyroku z dnia 28 stycznia 2021 r.

Powód – (...) S. A. z siedzibą w W. w dniu 27 lipca 2020 r. wniósł pozew w postępowaniu upominawczym przeciwko Ż. C. o zapłatę kwoty 7.659,38 zł, w tym: 6.834,08 zł tytułem niespłaconej należności głównej z umowy pożyczki z maksymalnymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie na podstawie art. 481 § 2 ¹ k.c. od dnia 16 lipca 2020 r. do dnia zapłaty; 825,30 zł tytułem odsetek umownych za opóźnienie w spłacie rat umowy w wysokości maksymalnych odsetek za opóźnienie określonych w art. 481 § 2 ¹ k.c. od dnia 28 czerwca 2018 r. do dnia 15 lipca 2020 r. oraz o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu według norm przepisanych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty. Wnosił również o zaliczenie na poczet należnej opłaty od pozwu uiszczonej przez powoda opłaty od pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym w kwocie 100 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu wskazał, iż w dnia 25 czerwca 2018 r. strony zawarły umowę pożyczki nr (...). Zgodnie z postanowieniami umowy na łączne zobowiązanie do spłaty składa się kwota pożyczki netto w wysokości 4.270 zł, w tym kwota 270 zł przekazana zgodnie z dyspozycją klienta wskazaną w umowie na opłacenie składki za przystąpienie do grupowego ubezpieczenia bezpośrednio na rachunek bankowy agenta ubezpieczeniowego oraz opłata przygotowawcza 40 zł, prowizja za udzielenie pożyczki – 2.135 zł, wynagrodzenie z tytułu świadczeń w ramach (...) – 1.070,20 zł, a także odsetki umowne w wysokości 10% rocznie – 672,51 zł. Powód przekazał pozwanej kwotę pożyczki zgodnie z dyspozycją. Pozwana zobowiązała się do spłaty należności w łącznej kwocie 8.187,11 zł. W związku z nieterminową spłatą rat pożyczki powód naliczył odsetki od zadłużenia przeterminowanego za okres od dnia 28 czerwca 2018 r. do dnia 15 lipca 2020 r. w wysokości maksymalnych odsetek za opóźnienie, o których mowa w art. 481 § 2 ^{( 1)} k.c. w łącznej kwocie 825,30 zł. Powód wskazał, iż pozwana z tytułu zawartej umowy dokonała wpłat w łącznej wysokości 1.190 zł, z tego: 897,29 zł stanowi spłacony kapitał, 292,71 zł stanowią spłacone odsetki umowne, a 156,41 zł stanowią spłacone odsetki za opóźnienie w spłatach rat. W związku z wypowiedzeniem umowy przed okresem na jaki umowa została zawarta saldo zadłużenia zostało pomniejszone o należne w części kwoty z tytułu: odsetek umownych 48,47 zł oraz wynagrodzenia z tytułu świadczeń w ramach (...) w wysokości 115,16 zł uwzględniającej niewykorzystany okres świadczenia usługi. Termin wymagalności ostatniej raty pożyczki przypadał na dzień 19 marca 2020 r. Wobec niewywiązywania się przez pożyczkobiorcę z zawartej umowy została ona wypowiedziana pismem z dnia 12 czerwca 2019 r., w wyniku czego pozostała do spłaty część zobowiązania wynikająca z umowy pożyczki stała się w całości wymagalna z dniem upływu okresu wypowiedzenia tj. z dniem 19 lipca 2019 r. Powód wskazał, iż pismem z dnia 24 stycznia 2020 r. wezwał pozwaną do dobrowolnej spłaty należności. Podsumowując wyjaśnił, iż po uwzględnieniu wszystkich dokonanych przez pozwaną wpłat oraz po potrąceniu należnych kosztów, do uregulowania pozostaje kwota łączna w wysokości 7.659,38 zł w skład której wchodzi: kapitał pozostały do spłaty – 6.502,75 zł, kwota należnych odsetek umownych w wysokości 331,33 zł oraz kwota należnych odsetek za opóźnienie w spłatach rat – 825,30 zł. W dalszej części uzasadnienia powód zwrócił uwagę, iż całkowity koszt pożyczki został wyliczony zgodnie z ustawą o (...) i nie przekracza maksymalnych pozaodsetkowych kosztów kredytu obliczonych według zasad wskazanych w art. 36a-36c powyższej ustawy. Wyjaśnił również, iż (...) jest pakietem świadczeń w ramach umowy pozwalającym na zarządzanie pożyczką i składa się z okresowej przerwy w spłacie i gwarancji zniesienia obowiązku spłaty oraz opisał szczegółowo na czym polegają powyższe świadczenia (k. 1-3 akt).

Sąd stwierdził brak podstaw do wydania nakazu zapłaty i skierował sprawę do rozpoznania w trybie postępowania uproszczonego (k. 27 akt).

Pismem z dnia 13 października 2020 r. pozwana Ż. C. złożyła wniosek o rozłożenie długu pożyczki na raty. Wskazała, iż z uwagi na zaistniałą sytuację finansową nie jest w stanie spłacić pozostałej należności w podanym terminie. Zaproponowała, iż comiesięcznie jest w stanie uiszczać kwotę w wysokości 150 zł. Uzasadniając swoją sytuację osobistą wyjaśniła, iż jest samotną matką po rozwodzie, wychowującą dwóch synów. Sama wynajmuje mieszkanie za które płaci czynsz w wysokości 900 zł oraz dodatkowe opłaty. Korzysta także z pomocy Gminnego Ośrodka Pomocy (...) (k. 32 akt).

W odpowiedzi na zobowiązanie Sądu, w piśmie procesowym z dnia 11 stycznia 2021r. pełnomocnik powoda podtrzymał powództwo w całości wskazując, iż wyraża zgodę na rozłożenie spłaty całej należności na maksymalnie 10 miesięcznych rat przy jednoczesnym zastrzeżeniu dla powoda możliwości skierowania sprawy na drogę postępowania egzekucyjnego w przypadku pozostawania przez pozwaną w zwłoce chociażby jednej raty zasądzonej przez Sąd. Podniósł, iż wykazał fakt istnienia zobowiązania co do zasady, jak i wysokości. Powód powtórzył jakie należności składają się na zobowiązania pozwanej. W dalszej części pisma szeroko wskazywał, iż w umowie pożyczki zawartej z pozwaną nie występują klauzule abuzywne, zwracał uwagę na brak obowiązku wskazywania sposobu kalkulacji prowizji przez powoda. Scharakteryzował także każdą z opłat składających się na żądanie pozwu. Wyjaśnił także na czym polegają świadczenia, z których mogła skorzystać pozwana w ramach (...) w tym m.in., że klient objęty jest gwarancją na wypadek swojej śmierci, która zabezpiecza rodzinę pożyczkobiorcy przed dochodzeniem niespłaconych kwot pożyczki od spadkobierców. Wskazał, iż w jego ocenie świadczeniem głównym strony pozwanej są wyszczególnione w umowie pożyczki opłaty, w szczególności prowizja, opłata przygotowawcza oraz opłata za pakiet elastyczny, bowiem zostały one wskazane w treści umowy pożyczki, już na pierwszej strony w bardzo przejrzysty i czytelny sposób (k. 42-47 akt).

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 25 czerwca 2018 r. pozwana Ż. C. zawarła z (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w W. umowę pożyczki, na mocy której otrzymała kwotę 4.000 zł, którą zobowiązała się zwrócić w dziewięćdziesięciu tygodniowych ratach wraz z kwotą przekazaną na rachunek (...) S.A. z siedzibą w W. w kwocie 270 zł tytułem składki na wybrane ubezpieczenie grupowe, opłatą przygotowawczą w kwocie 40,00 zł, prowizją w wysokości 2.135 zł, opłatą za (...) w kwocie 1.070,20 zł oraz odsetkami umownymi w łącznej wysokości 672,51 zł. Pożyczka była oprocentowana według stałej stopy oprocentowania w wysokości 10% w skali roku.

Zgodnie z treścią umowy(...) to pakiet świadczeń w ramach umowy pozwalający na zarządzanie pożyczką, składający się z: okresowej przerwy w spłacie oraz gwarancji zniesienia obowiązku spłaty. Okresowa przerwa w spłacie polegała na uprawnieniu klienta do odroczenia terminu spłaty rat wynikających z pierwotnego harmonogramu w wymiarze od 1 do 4 rat bez podania przyczyny. Odroczenie spłat rat mogło być wykorzystane albo jednorazowo (4 następujące po sobie raty tygodniowe), albo jako odroczenie kilku nie następujących po sobie rat tygodniowych, jednak łączna liczba odroczonych rat nie może przekroczyć 4 rat w ciągu całego okresu obowiązywania umowy. Termin wymagalności odroczonych rat zostaje przesunięty w czasie, a odroczone raty będą płatne kolejno w okresach tygodniowych po terminie spłaty pożyczki wynikającym z pierwotnego harmonogramu. Tym samym czas obowiązywania umowy ulegnie automatycznemu przedłużeniu o liczbę tygodni równą liczbie rat, których płatność została odroczona jako odroczone raty. Warunkiem skorzystania przez klienta z okresowej przerwy w spłacie było spełnienie łącznie następujących przesłanek:

a) upływ co najmniej 4 tygodni od daty zawarcia umowy,

b) spłata co najmniej kwoty równej 4 pełnym ratom pożyczki,

c) złożenie wniosku przez klienta telefonicznie na infolinii powódki najpóźniej na jeden tydzień przed terminem płatności raty, której spłata miała być odroczona, albo złożenie wniosku na piśmie podczas wizyty doradcy powódki w domu klienta najpóźniej w dniu płatności raty, której płatność ma zostać odroczona ze wskazaniem liczby rat, których płatność ma zostać odroczona (1-4 raty) oraz numeru umowy, której dotyczy wniosek.

W umowie zastrzeżono także, że z tytułu odroczonej płatności raty nie są naliczane żadne dodatkowe odsetki od kwoty pożyczki brutto, a łączna kwota odsetek umownych nie ulega zmianie (pkt 9 lit. a) umowy). Z kolei gwarancja zniesienia obowiązku spłaty to warunek umowy polegający na tym, że w wypadku zgonu klienta w trakcie trwania umowy pożyczkodawca zwalnia klienta z długu w odniesieniu do jakichkolwiek jeszcze niezapłaconych na dzień zgonu klienta zobowiązań wynikających z umowy (pkt 9 lit. c) umowy). Pożyczkodawca za świadczenia w (...) pobierał opłatę w wysokości 1.070,20 zł.

Zgodnie z pkt. 11 umowy pożyczkodawcy przysługiwało uprawnienie do naliczenia odsetek od przeterminowanego zadłużenia tj. odsetek za opóźnienie w spłacie kwoty brutto obliczane według stopy procentowej stanowiącej w stosunku rocznym kwotę równą kwocie maksymalnych odsetek za opóźnienie o których mowa w art. 481 § 2 ¹ k.c. , równej dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie .

W pkt. 23 umowy uzgodniono, że w przypadku gdy klient opóźnia się ze spłatą kwoty równej co najmniej dwóm pełnym ratom, pożyczkodawca ma prawo wezwać klienta do zapłacenia zaległych raty lub ich części w terminie 7 dni od doręczenia wezwania pod rygorem wypowiedzenia umowy, a w przypadku braku zapłaty może wypowiedzieć umowę w terminie 30 dni od doręczenia wezwania do zapłaty. Po upływie okresu wypowiedzenia pożyczkodawca miał prawo naliczyć odsetki za opóźnienie od zaległej kwoty brutto pożyczki.

/Dowód: umowa pożyczki pieniężnej nr (...) z dnia 25 czerwca 2018 r. wraz z wnioskiem o pożyczkę – k. 11-15 akt, przesłuchanie pozwanej Ż. C. – k. 51 akt/

W związku z niespłacaniem zobowiązań z tytułu zaciągniętej pożyczki przez pozwaną powód pismem z dnia 12 czerwca 2019 r. wypowiedział pozwanej umowę wskazując, iż termin wypowiedzenia upływa dnia 12 lipca 2019 r. Pismo zostało doręczone pozwanej 17 czerwca 2019 r.

/Fakty niezaprzeczone przez pozwaną, a nadto dowód: wypowiedzenie umowy pożyczki z dnia 12 czerwca 2019 r. - k. 16 akt, (...)– k. 17 akt/

W dniu 24 stycznia 2020 r. powód skierował do pozwanej ostateczne wezwanie do zapłaty kwoty 7.273,06 zł w terminie do dnia 7 lutego 2020 r., informując jednocześnie, że w przypadku braku spłaty zaległości sprawa zostanie skierowana na drogę postępowania sądowego.

/Fakty niezaprzeczone przez pozwaną, a nadto dowód: przedsądowe wezwanie do zapłaty z dnia 24 stycznia 2020 r. – k. 10 akt/

Pozwana na poczet zobowiązań z tytułu zawartej umowy pożyczki spłaciła na rzecz powoda kwotę w łącznej wysokości 1.190 zł.

/Fakty niezaprzeczone przez pozwaną, a nadto dowód: historia spłat – k. 6 akt/

Powód, na podstawie zawartej umowy wyliczył, iż zadłużenie pozwanej z tytułu umowy pożyczki nr (...) na dzień 15 lipca 2020 r. wynosi łącznie 7.659,38 zł. Tytułem odsetek karnych powód naliczył pozwanej kwotę w łącznej wysokości 825,30 zł.

/Fakty niezaprzeczone przez pozwaną, a nadto dowód: informacja o stanie zadłużenia z dnia 15 lipca 2020 r. – k. 4 akt, tabela odsetek karnych – k. 5 akt/

Pozwana nie uzgadniała indywidualnie żadnych postanowień przedmiotowej umowy. Zaciągnęła pożyczkę ponieważ znajdowała się wówczas w trudnej sytuacji po rozwodzie. Pośrednik finansowy zawierający umowę z pozwanym w momencie jej zawierania tłumaczył pozwanej plan spłat. W dalszym czasie cotygodniowo przedstawiciel powoda przyjeżdżał do pozwanej i odbierał raty.

/Dowód: przesłuchanie pozwanej Ż. C. – k. 51 akt, wyrok z dnia 22 września 2015 r. Sądu Okręgowego w (...), sygn. akt(...) – k. 34 akt/

Pozwana Ż. C. zamieszkuje wraz dwojgiem dzieci w wynajmowanym mieszkaniu. Utrzymuje się z zasiłku, który wynosi około 336-350 zł miesięcznie. Obecnie oczekuje na rozpatrzenie wniosku przez (...). Otrzymuje również alimenty w kwocie 500 zł łącznie na dwoje dzieci, a także świadczenia 500 +, zasiłek rodzinny i dodatek mieszkaniowy. Nie posiada innych źródeł dochodu, bowiem nie pracuje. Nie posiada także żadnego majątku ani oszczędności. Aktualnie jeden syn uczęszcza na praktyki, a drugi kończy szkołę podstawową. Podczas zawierania umowy pożyczki pozwana pracowała dorywczo, dzięki czemu mogła spłacać swoje zobowiązania. Obecnie poszukuje pracy. Wydatki pozwanej obejmują: czynsz najmu – 800-900 zł/m-c, woda ciepła – 400-420 zł/6 m-cy, woda zimna – 60-70 zł/m-c, energia elektryczna – 100 zł/m-c. Pozwana nie posiada innych zadłużeń prócz pożyczki, którą poręczyła mężowi w (...)-u, jednakże dopóki nie podejmuje pracy, jest zwolniona z jej spłaty.

/Dowód: decyzja (...) – k. 35 akt, decyzja nr (...). (...) – k. 36 akt, przesłuchanie pozwanej Ż. C. – k. 51 akt/

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie faktów niezaprzeczonych przez pozwaną, a także w oparciu o przedłożone przez powoda dokumenty (zgodnie bowiem z treścią z art. 243 ² k.p.c. dokumenty znajdujące się w aktach sprawy lub do nich dołączone stanowią dowody bez wydawania odrębnego postanowienia), których autentyczność nie budziła wątpliwości Sądu oraz nie była kwestionowana przez stronę przeciwną, a także w oparciu o dowód z przesłuchania pozwanej Ż. C.. Zeznania pozwanej Sąd uznał za wiarygodnie w całości, albowiem były spójne i logiczne oraz niekwestionowane przez stronę powodową.

W ocenie Sądu powództwo zasługiwało na uwzględnienie w przeważającej części.

Po pierwsze Sąd zważył, że bezspornym w przedmiotowej sprawie był fakt, iż pozwana zawarła z powodem umowę pożyczki. Na mocy postanowień umowy pozwana faktycznie otrzymała do dyspozycji kwotę 4.000 zł równocześnie zobowiązując się do spłaty kwoty 7.515,20 zł, zawierającej oprócz pożyczonego kapitału, składkę na wybrane ubezpieczenie grupowe (270 zł), opłatę przygotowawczą (40 zł), prowizję (2.135 zł), opłatę za (...) (1.070,20 zł) oraz odsetki umowne (672,51 zł).

Podstawę prawną roszczenia powoda stanowił art. 720 k.c., zgodnie z którym przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Do zwyczajowych postanowień takich umów należy ponadto odpowiednie oprocentowanie kwoty pożyczki jako swoiste wynagrodzenie dla pożyczkodawcy za udzielenie środków pieniężnych. Natomiast do obowiązków dłużnika wynikających z dyspozycji art. 720 k.c., ustawa nie zalicza konieczności uiszczenia opłat dodatkowych. Obowiązek taki może być oczywiście wprowadzony do treści umowy, co wynika z zasady swobody umów. Sąd zważył zatem, że obowiązująca w prawie cywilnym zasada swobody umów zawarta w art. 353 § 1 k.c. pozwala stronom każdej umowy dowolnie kształtować jej treść. Dodać należy, że w niniejszej sprawie do zawartej między stronami umowy pożyczki miała zastosowanie ustawa o kredycie konsumenckim z dnia z dnia 20 lipca 2001 r. (Dz.U. z 2019 r., poz. 1083 t.j.) na podstawie jej art. 3 ust. 2 pkt 1.

Umowy konsumenckie podlegają ocenie w świetle klauzuli generalnej z art. 385 ¹ § 1 k.c. zgodnie z którym postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie (§ 2). Za nieuzgodnione indywidualnie uznaje się te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta (§ 3). Ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie, spoczywa na tym, kto się na to powołuje (§ 4). Za sprzeczne z dobrymi obyczajami uznaje się działania wykorzystujące np. niewiedzę, brak doświadczenia konsumenta, naruszenie równorzędności stron umowy, działania zmierzające do dezinformacji, wywołania błędnego przekonania konsumenta, wykorzystania jego niewiedzy lub naiwności. Chodzi tu więc o działanie potocznie określane jako nieuczciwe, nierzetelne i odbiegające in minus od przyjętych standardów postępowania (m.in. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 27 stycznia 2011 r., (...)). Rażące naruszenie interesów konsumenta zachodzi zaś w sytuacji, w których w rażący sposób została naruszona równowaga interesów stron umowy przez to, że jedna z nich wykorzystała swoją przewagę, formułując konkretne postanowienie umowy.

W niniejszej sprawie Sąd oddalił żądanie powoda w zakresie naliczonej na gruncie umowy pożyczki opłaty z tytułu elastycznego planu spłat. Dokonując analizy postanowień umowy stron odnoszących się do powyższego planu uznać należy w pierwszej kolejności, iż postanowienia te nie dotyczą głównych świadczeń stron, jak również nie zostały indywidualnie uzgodnione z pozwaną, a zatem mogą stanowić przedmiot badania Sądu. Zważyć bowiem należy, że w istocie do zawarcia przedmiotowej umowy doszło poprzez zaproponowanie pozwanej wzorca umowy, a powód nie udowodnił, że analizowane postanowienia umowne są wynikiem ich indywidualnego uzgodnienia. Przedmiotowy pakiet niósł ze sobą dla pożyczkobiorcy w istocie niewielkie korzyści, z tytułu których był on obowiązany uiścić opłatę nieodpowiadającą tymże korzyściom stanowiącą 25% kwoty udzielonej pożyczki. Zdaniem Sądu nie sposób uznać, aby realną korzyść dla pozwanej mogło stanowić prawo do bezpłatnego odroczenia terminu płatności od jednej do czterech tygodniowych rat, zwłaszcza, że odroczona rata lub raty podlegały spłaceniu w dodatkowym okresie. Co więcej w przypadku przesunięcia daty wymagalności jednej raty opłata wynosi tyle samo, co za przesunięcie terminu wymagalności czterech rat. Brak jest zatem racjonalnych przesłanek do przyjęcia, iż przedmiotowa opłata odpowiada oferowanym pozwanemu korzyściom. Kwotę tą należy uznać za nieproporcjonalną do usługi oferowanej przez pożyczkodawcę, ponieważ klient i tak musiałby spłacić całą pożyczkę. Poza tym powód nie udowodnił, aby pozwana z tego rodzaju świadczenia skorzystała. Pozwana ma zapłacić zatem za usługę, z której nie skorzystała, co świadczy o braku ekwiwalentności świadczeń stron . Sąd dostrzegł oczywiście, iż omawiane postanowienia umowne gwarantowały również - w przypadku zgonu pożyczkobiorcy - zniesienie obowiązku spłaty zobowiązania przez jego spadkobierców, ale i w tym przypadku brak jest podstaw do uznania, iż opłata ta została w sposób właściwy wyceniona. Wyjaśnienia w tym miejscu wymaga, że wprawdzie opłatę, o której mowa, ustalono umową stron, to jednakże pamiętać należy, że swoboda umów nie pozostaje całkowicie dowolna i podlega pewnym ograniczeniom. Dokonując oceny rzetelności określonego postanowienia umowy konsumenckiej należy zawsze rozważyć indywidualnie rozkład obciążeń, kosztów i ryzyka, jaki wiąże się z przyjętymi rozwiązaniami oraz zbadać jak wyglądałyby prawa lub obowiązki konsumenta w sytuacji, w której postanowienie to nie zostałoby zastrzeżone, pamiętając jednocześnie podczas dokonywania kontroli o tym, że każdorazowo istotny jest charakter stosunku prawnego regulowanego umową, który w konkretnej sytuacji może usprawiedliwiać zastosowaną konstrukcję. Drugie świadczenie jakie przysługiwało pożyczkobiorcy właśnie w postaci gwarancji zniesienia obowiązku spłaty budziło dalej idące wątpliwości co do jego zgodności z prawem. Po pierwsze z uwagi na fakt, iż występował tutaj niepewny warunek, którego spełnienie wiązałoby się z niewielką korzyścią jedynie dla spadkobierców pożyczkobiorcy, a nie samego pożyczkobiorcy. Nadto w ocenie Sądu, na gruncie przedstawionej w tym zakresie argumentacji przez powoda w piśmie procesowym z dnia 11 stycznia 2021 r., w której porównał charakter opłaty do swego rodzaju zabezpieczenia na wypadek śmierci pożyczkobiorcy, należałoby zadać w tym miejscy pytanie, czy powód w ogóle posiada umocowanie do takiego rodzaju działalności w myśl art. 7 w zw. z 4 ust. 1 ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej z dnia 11 września 2015 r. - Dz. U. z 2020 r. poz. 895 t.j. Po trzecie wskazać należy, iż powód , zgodnie z umową pożyczki łączącą strony, pobrał od pozwanej kwotę 270 zł tytułem składki na ubezpieczenie grupowe przekazanej na rachunek (...) S.A. z siedzibą w W., co także wskazuje na jej nieadekwatność świadczenia z tytułu elastycznego planu spłat .W ocenie Sądu naliczona z tytułu elastycznego planu spłat opłata była w istocie dodatkowym obciążeniem dla pożyczkobiorcy. Oferowana usługa nie była ekwiwalentna do naliczonego wynagrodzenia, a ponadto umowa nie określała żadnych kryteriów pozwalających na ustalenie wysokości tej opłaty.

W tej sytuacji Sąd przyjął, iż zapisy umowne dotyczące opłaty za elastyczny plan spłat pozostają w sprzeczności z dobrymi obyczajami i rażąco naruszają interesy konsumenta, a zatem umowa pożyczki, w zakresie w jakim przewidywała obciążenie opłatą w wysokości 1.070,20 zł nie wiązała pozwanej. W tym miejscu wskazać należy, iż powód wskazał, iż po wypowiedzeniu umowy pomniejszył opłatę z tytułu (...)o kwotę 115,16 zł , wobec czego faktycznie opłata nienależne dochodzona niniejszym pozwem wynosiła 955,04 zł.

Dla porządku wywodu wskazać należy, iż powód mógł też zgodnie z art. 359 § 1 k.c. domagać się odsetek umownych, które nie przekraczały wysokości odsetek maksymalnych, o których mowa w art. 359 § 2 ¹ k.c., które obliczył na kwotę 331,33 zł.

Jako, że pozwana pozostawała w opóźnieniu w spłacie po okresie wypowiedzenia umowy pożyczki, powód mógł również z tego tytułu, zgodnie z art. 481 § 1 k.c. domagać się odsetek umownych, które nie przekraczały wysokości odsetek maksymalnych, o których mowa w art. 481 § 2 ¹ k.c., ale ponieważ ustalone w umowie odsetki zostały obliczone od kwoty obejmującej także opłatę za elastyczny plan spłaty, ich wysokość podlegała przeliczeniu i częściowemu oddaleniu. W ocenie Sądu powód był uprawniony do naliczenia odsetek od kwoty kapitału – 6.502,75 zł (zgodnie ze wskazaniami powoda w tabeli odsetek karnych – k. 5 akt) pomniejszonej o kwotę uznaną przez Sąd za nienależną 955,05 zł tj. od kwoty 5.547,71 zł za okres od dnia 13 lipca 2019 r. (jako dnia następującego po dniu upływie terminu wypowiedzenia umowy wskazanego w wypowiedzeniu umowy tj. wówczas kiedy cała należność stała się wymagalna) do dnia 15 lipca 2020 r., która wynosiła 746,22 zł, a nie jak wskazał w treści pozwu powód kwotę 825,30 zł.

Łącznie pozwana winna zatem zapłacić na rzecz powoda kwotę 5.547,71 zł ( należność główna ) oraz kwotę 331,33 zł ( odsetki umowne ) . Od tej kwoty (5.879,04 zł) Sąd zasądził zatem dalsze odsetki umowne w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie, zgodnie z żądaniem powoda od dnia 16 lipca 2020 r. do dnia 3 lutego 2021 r. – do dnia wydania wyroku, wobec uwzględnienia wniosku pozwanej o rozłożenie świadczenia na raty i o powyższym orzekł w pkt I tiret pierwsze wyroku. W pkt I tiret drugie sentencji wyroku Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę odsetek umownych za opóźnienie w wysokości 746,22 zł, które zostały przez Sąd wyliczone powyżej.

Do powyższej należności (5.879,04 zł + 746,22 zł) należało także dodać obliczone i skapitalizowane przez Sąd odsetki od zasądzonej kwoty 5.879,04 zł w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 16 lipca 2020 r. do dnia 3 lutego 2021 r. obejmujące łącznie kwotę 366,21 zł. Tak powstałą kwotę Sąd rozłożył pozwanej na raty zgodnie z jej wnioskiem ( punkt III sentencji orzeczenia ).

W związku z powyższym Sąd uznał, że oddaleniu podlegało żądanie powoda w zakresie kwoty 955,04 zł tytułem należności głównej oraz 79,08 zł tytułem odsetek (825,30 zł – 746,22 zł), o czym Sąd orzekł w pkt II sentencji wyroku.

W tym miejscu należy odnieść się do wniosku pozwanej o rozłożenie świadczenia na raty. Zgodnie z art. 320 k.p.c. in principio w szczególnie uzasadnionych przypadkach Sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie. Wskazany przepis wprowadza tzw. moratorium sędziowskie - daje możliwość sądowi odroczenia wykonania wyroku. Zastosowanie moratorium sędziowskiego może mieć miejsce jedynie w wypadkach „(...)”, tzn. wyjątkowych. Należy przyjąć, że owe „(...) zachodzą wówczas, kiedy natychmiastowe wykonanie wyroku byłoby rażąco sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Przypadek szczególnie uzasadniony istnieje wtedy, gdy sytuacja majątkowa, rodzinna lub finansowa strony czyni nierealnym spełnienie całego świadczenia.

W ocenie Sądu zasadnym było rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty. Sąd rozważając kwestie dotyczące zarówno sytuacji strony powodowej i pozwanej, jak również mając na celu zapewnienie realnych możliwości spłaty zobowiązania przez pozwaną i biorąc pod uwagę jej trudną sytuację życiową, Sąd postanowił rozłożyć pozwanej zasądzone świadczenie na 47 miesięcznych rat – pierwszych 46 w kwotach po 150 zł każda, a ostatnia rata w wysokości 91,47 zł. Z zeznań pozwanej wynikało, że miesięcznie jest w stanie właśnie taką kwotę przeznaczyć na spłatę zobowiązania. Ustalenie zatem rat w takiej wysokości jaką deklaruje strona pozwana umożliwi pełne zaspokojenie zobowiązania. Przy ustalaniu wysokości raty sąd uwzględnił miesięczny dochód pozwanej oraz jej stałe wydatki. Na wypadek opóźnienia w płatności rat zastrzeżono odsetki umowne w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie w płatności początkowych 40 rat (w ramach których nastąpi zapłata kwoty 5.879,04 zł) , oraz, że nieuiszczenie kwoty odpowiadającej sumie dwóch rat w terminie spowoduje natychmiastową wymagalność pozostałej części należności. Zapis ten powinien zmotywować pozwaną do terminowego regulowania rat i zapewnia powodowi możliwość prowadzenia egzekucji po uchybieniu płatności przez pozwaną w wysokości kwoty ustalonej przez Sąd co do całości zasądzonego roszczenia.

O kosztach procesu Sąd orzekł w pkt IV sentencji wyroku na podstawie art. 100 zdanie pierwsze k.p.c. przewidującego, że w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Z uwagi na fakt, iż powód żądał kwoty 7.659,38 zł, a zasądzono na jego rzecz kwotę 6.625,26 zł, należało uznać, iż wygrał sprawę w 86,50%. Na koszty procesu poniesione przez stronę powodową, które wyniosły 2.217 zł złożyły się: opłata sądowa od pozwu – 400 zł, w tym od pozwu wniesionego w elektronicznym postępowaniu upominawczym w kwocie 100 zł w sprawie o sygn. akt(...), opłata skarbowa od pełnomocnictwa procesowego - 17 zł oraz koszty zastępstwa procesowego ustalone zgodnie z § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2018 r., poz. 265 t.j.) w wysokości 1.800 zł. W związku z tym, iż jak wskazano powyżej powód wygrał proces w 86,50%, w takim zakresie należał się mu zwrot poniesionych kosztów procesu, co dało kwotę 1.917,05 zł, którą Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda.